علت خشکی پوست بدن و دست و صورت + روش درمان

خشکی پوست، معمولاً به ندرت به حدی جدی است که باید وقت و انرژی زیادی صرف آن کنیم و نه به قدری بی‌آزار که بتوانیم آن را نادیده بگیریم و بدون اقدامی از آن بگذریم.

اخبار خوب این است که با رعایت تعدادی از رویه‌های ساده، بسیاری از موارد خشکی پوست قابل درمان هستند.

خشکی پوست ممکن است به صورت موقت در ایام سرد سال، مانند زمستان، شکل بگیرد، یا ممکن است همیشه و در همه فصول، همراه با ما باشد.

وجود خشکی پوست و علائم همراه آن، به عوامل زیر وابسته است:

۱. سن ۲. وضعیت سلامتی ۳. شرایط زیستی ۴. مدت زمانی که در فضای باز قرار داریم

علائم خشکی پوست

خشکی پوست می‌تواند با علائم متعددی همراه باشد که شامل موارد زیر می‌شود:

1. احساس کشیدگی پوست پس از استحمام و شنا، که معمولاً به علت از دست دادن رطوبت طبیعی پوست در اثر تماس با آب، رخ می‌دهد.
2. زبری و خشنی پوست، که می‌تواند به طور لمسی و ظاهری مشاهده شود و نشان‌دهنده کمبود رطوبت و روغن در پوست است.
3. حس خارش، که ممکن است ناشی از خشکی و التهاب پوست باشد و موجب عدم راحتی و عدم توانایی در تمرکز می‌شود.
4. پوسته‌پوسته شدن پوست، که از خفیف تا شدید می‌تواند دیده شود و نشان‌دهنده از دست دادن لایه‌های بیرونی پوست است.
5. افزایش خطوط و ترک‌های پوستی، که معمولاً به علت کاهش انعطاف‌پذیری پوست در نتیجه خشکی زیاد و تنش‌های مکرر رخ می‌دهد.
6. تغییر رنگ پوست، که در بیشتر موارد به رنگ خاکستری تیره و گاهی به رنگ قرمز و التهابی تغییر می‌کند، که ممکن است نشانه‌ای از کاهش رطوبت و خشکی پوست باشد

علل خشکی پوست

خشکی پوست، در اکثر موارد، به دلیل عوامل محیطی اتفاق می‌افتد، اما گاهی نیز ممکن است ناشی از بیماری‌های مختلف باشد.

عوامل اصلی که باعث خشکی پوست می‌شوند عبارتند از:

1. آب و هوا: در فصل زمستان، با کاهش دما و رطوبت هوا، احتمال خشکی پوست بیشتر می‌شود. همچنین، در مناطق بیابانی به دلیل خشکی بیشتر هوا، خشکی پوست به شدت افزایش می‌یابد.
2. گرما: استفاده از منابع گرمایی مانند شومینه، بخاری و سیستم‌های گرمایشی مرکزی می‌تواند باعث خشک شدن هوا و پوست شود.
3. استحمام و دوش با آب گرم: استفاده مداوم از آب داغ در حمام و دوش، می‌تواند رطوبت طبیعی پوست را به طور قابل ملاحظه‌ای کاهش دهد و خشکی آن را افزایش دهد. همچنین، شنا در آب حاوی کلر نیز می‌تواند به خشکی پوست منجر شود.
4. استفاده از صابون و شوینده‌های قوی: بیشتر صابون‌ها و شوینده‌های موجود در بازار، با تمرکز بر پاکسازی، ممکن است رطوبت طبیعی پوست را از بین ببرند و به خشکی آن منجر شوند.
5. شرایط و بیماری‌های پوستی: افراد مبتلا به بیماری‌هایی مانند اگزما، آتوپیک (حالت آلرژیک) یا پسوریازیس، به طور معمول با مشکل خشکی پوست روبرو هستند

عوامل خطرزای خشکی پوست

همه ما ممکن است با مشکل خشکی پوست مواجه شویم، اما شرایط زیر احتمال خشکی پوست را افزایش می‌دهند:

۱. سن بالای چهل سال: با پیر شدن، پوست تمایل به کاهش تولید روغن طبیعی خود دارد که می‌تواند به خشکی آن منجر شود.

۲. زندگی در مناطق با آب و هوای سرد یا خشک: شرایط هوایی سرد و خشک می‌توانند باعث از دست رفتن رطوبت از پوست شده و خشکی آن را تشدید کنند.

۳. انجام مشاغلی که نیاز به تماس طولانی مدت پوست با آب دارند، مانند آرایشگری: تماس مکرر با مواد شوینده می‌تواند روغن‌های طبیعی پوست را از بین ببرد و به خشکی آن اضافه کند.

۴. شنا کردن مرتب در آب دارای کلر زیاد: کلر موجود در آب استخر می‌تواند باعث خشکی و التهاب پوست شود، به ویژه اگر شنا به صورت مرتب انجام شود.

پیشگیری از خشکی پوست

برای جلوگیری از خشکی بیش از حد پوست، می‌توانیم از روش‌های زیر استفاده کنیم:

1. استفاده بیشتر از مرطوب‌کننده پوست: استفاده منظم از مرطوب‌کننده‌های پوست می‌تواند به حفظ رطوبت طبیعی پوست کمک کرده و از خشکی آن جلوگیری کند.
2. کاهش مدت تماس با آب و استفاده از آب ولرم (نه داغ)، به‌ویژه هنگام استحمام: استفاده از آب ولرم به جای آب داغ و کوتاه کردن زمان استحمام می‌تواند کمک کند تا رطوبت طبیعی پوست حفظ شود.
3. استفاده از صابون یا شامپوی ملایم و حاوی نرم‌کننده پوست: انتخاب محصولاتی که فرموله‌شان برای مراقبت از پوست مناسب است، می‌تواند از ایجاد خشکی پوست جلوگیری کند.
4. پوشاندن پوست در آب و هوای سرد و هنگام وزش باد، با استفاده از دستکش و شال: پوشاندن پوست در مقابل آب و هوای سرد و استفاده از لباس‌های محافظ می‌تواند از از دست دادن رطوبت پوست جلوگیری کند.
5. استفاده از دستکش هنگام تماس دست با شوینده‌ها: استفاده از دستکش‌ها می‌تواند پوست دست را در معرض تماس مستقیم با مواد شوینده حفظ کرده و از خشکی زیاد آن جلوگیری کند.

تغییر سبک زندگی و درمان خانگی خشکی پوست

برای درمان خانگی خشکی پوست، می‌توان از روش‌های زیر استفاده کرد تا پوستی شاداب و سالم داشته باشیم:

1. استفاده از آب ولرم و کاهش مدت استحمام: استفاده از آب ولرم به جای آب گرم و کوتاه کردن زمان استحمام می‌تواند به حفظ رطوبت طبیعی پوست کمک کند.
2. پرهیز از صابون‌های قوی و خشک‌کننده پوست: استفاده از صابون‌های ملایم و آبرسان برای شستشوی پوست به جای صابون‌های قوی که ممکن است رطوبت طبیعی پوست را از بین ببرند، توصیه می‌شود.
3. مرطوب نگه داشتن هوا با دستگاه بخور یا سایر موارد: استفاده از دستگاه بخور یا قرار دادن ظروف آب در اتاق می‌تواند باعث افزایش رطوبت هوا و حفظ رطوبت پوست شود.
4. به‌کارگیری موادی که با پوست سازگاری بیشتری دارند، مانند پارچه‌های نخی و پودر لباسشویی بدون بو: استفاده از لباس‌های نرم و پودر لباسشویی بدون بو، می‌تواند از تحریک پوست و خشکی آن جلوگیری کند.
5. کمپرس سرد روی محل خشکی پوست در صورت خارش: استفاده از کمپرس سرد می‌تواند به تسکین خارش و کاهش التهاب پوست کمک کند.
6. مرطوب نگه داشتن پوست: استفاده از مرطوب‌کننده‌های پوست پس از حمام و همچنین در طول روز، می‌تواند به حفظ رطوبت پوست کمک کند.

استفاده از مرطوب‌کننده پوست برای درمان خشکی پوست

مرطوب‌کننده‌ها عبارتند از محصولاتی که به طور مستقیم روی پوست پخش می‌شوند و از بخار شدن رطوبت موجود در پوست جلوگیری می‌کنند. این مواد، عمدتاً از انواع غلیظ و با قوام قوی برخوردارند که توانایی رطوبت‌بخشی بیشتری دارند. برای رسیدن به نتایج بهتر در درمان خشکی پوست، توصیه می‌شود روزانه چندین بار، مخصوصاً پس از استحمام، از مرطوب‌کننده پوست استفاده کنید.

علاوه بر مرطوب‌کننده‌های معمولی، برخی از مایعات یا پمادهای چرب مانند روغن نوزاد یا وازلین نیز برای نگه داشتن رطوبت موجود در پوست بسیار مؤثرند. این محصولات اغلب دارای توان رطوبت‌بخشی بسیار بالا هستند، اما به دلیل طبیعت چربی آن‌ها، استفاده از آن‌ها ممکن است مزاحم و ناخوشایند برای برخی افراد باشد.

تشخیص خشکی پوست

در صورتی که با رعایت نکات معمول در مراقبت از پوست، بهبودی در خشکی پوست مشاهده نشده و وضعیت پوست همچنان مخاطره‌آمیز به نظر می‌رسد، امری حیاتی است که به پزشک مراجعه کنید. پزشک پس از گوش دادن به شرح حال شما و انجام معاینه، ممکن است به شما سؤالاتی مبنی بر جزئیاتی از جمله داروهای مصرفی شما، تاریخچه بیماری‌های گذشته و حال، زمانی که خشکی پوست شروع شده است، عواملی که ممکن است بر آن تأثیر گذاشته باشند، روش‌های استحمام مورد استفاده، وضعیت تغذیه و نحوه مراقبت از پوست را بپرسد.

پزشک ممکن است برای تشخیص دقیق‌تر علت خشکی پوست، اقدام به درخواست آزمایش‌هایی کند؛ زیرا گاهی بیماری‌هایی مانند کم‌کاری تیروئید می‌توانند باعث خشکی پوست شوند و درمان صحیح این عوارض نیازمند تشخیص صحیح بیماری است. به‌علاوه، پزشک ممکن است توصیه‌هایی در مورد تغییرات سبک زندگی و مصرف محصولات مراقبت از پوست برای بهبود وضعیت پوست شما داشته باشد.

درمان خشکی پوست

پزشک معالج، بر اساس تشخیص خود، درمان مناسب برای خشکی پوست را تجویز می‌کند. اگر آلرژی در ایجاد خشکی پوست نقش داشته باشد، ممکن است کرم یا پماد حاوی کورتیکوستروئید (معمولاً با نام کورتون شناخته می‌شود) تجویز شود.

در صورتی که بیماری خاصی مانند پسوریازیس باعث خشکی پوست شده باشد، داروهای تخصصی مورد نیاز تجویز می‌شود.

احتمال دارد پزشک، برای بهبود وضعیت رطوبت پوست، پمادها یا کرم‌های ترکیبی (که معمولاً به عنوان کرم‌های ساختمانی شناخته می‌شوند) یا محصولات آماده‌ی تجویز کند که ممکن است حاوی موادی مانند اوره باشند. این محصولات به پوست بیشتری شادابی می‌بخشند.