علل خارش پوست چیست؟

علل خارش پوست چیست؟ خارش پوست، که به عنوان پروریت هم شناخته می‌شود، یک حس آزاردهنده و ناخوشایند است که فرد را به خاراندن پوست ترغیب می‌کند. این حالت ممکن است ناشی از بیماری‌های داخلی یا پوستی باشد. در مواردی که علت خارش واضح نیست، توصیه می‌شود به پزشک متخصص پوست مراجعه کرده و علت زمینه‌ای خارش را تشخیص داده و درمان مناسب را شروع کند. خارش پوست بدن یکی از مسائلی است که گاهاً بدون علت خاصی بروز می‌کند و گاهی نیز نمایانگر وجود یک بیماری می‌شود. این مشکل ممکن است به حدی شدید و مزاحم باشد که به کیفیت زندگی آسیب بزند. در این مقاله، علل خارش پوست بدن و راه‌های درمان آن را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

چرا پوست دچار خارش می‌شود؟

پوست به عنوان یکی از عوامل مهم محافظتی بدن در مقابل تاثیرات خارجی نقش دارد و قادر است بدن را در برابر آسیب ویروس‌ها، باکتری‌ها و عوامل بیماری‌زا حفاظت نماید. وقتی که عوامل ناشناخته‌ای با پوست در تماس می‌آیند، واکنشی فوری ایجاد می‌شود که ممکن است با قرمزی و خارش پوست همراه باشد. در برخی مواقع، این خارش ممکن است با ظهور جوش‌ها یا بثورات قرمز همراه باشد و برای فرد مشکل‌ساز شود. زیرا خارش پوست می‌تواند علت‌های گوناگونی داشته باشد که به عنوان زیر ذکر شده‌اند.

علل خارش پوست

ادامه‌ی خارش بیش از شش هفته، می‌تواند تأثیر منفی بر کیفیت زندگی و خواب فرد داشته باشد. همچنین، خارش مکرر باعث افزایش خطر آسیب‌های پوستی، ایجاد اسکار و حتی عفونت می‌شود. در صورتی که علائم خارش بیش از دو هفته ادامه یابد، حتماً به پزشک مراجعه کنید؛ زیرا ممکن است علت آن به بیماری داخلی باشد که نیاز به بررسی و درمان دارد.

خشکی پوست و خارش

یکی از علت‌های رایج خارش پوست صورت و بدن، اگزما یا خشکی پوست می‌باشد. در صورتی‌که علائم قرمزی یا جوش روی پوست وجود نداشته باشد، اما با خارش شدید یا پوسته‌پوسته شدن در مناطق مختلف بدن روبرو شوید، احتمالاً دچار خشکی پوست شده‌اید.

خشکی پوست می‌تواند در شرایط سرد و گرمای شدید به علت خشک شدن پوست، خارش پوست را ایجاد کند. به همین دلیل، به افراد توصیه می‌شود که در برابر این شرایط از دستکش یا مرطوب‌کننده پوست استفاده کنند تا از خارش جلوگیری کنند.

بیماری‌های کبد علت خارش پوست

خارش پوست و کبد ارتباط نزدیکی با یکدیگر دارند، زیرا کبد در تصفیه‌ی سموم از بدن نقش اساسی دارد. در صورت عدم توانایی کبد در دفع مواد زائد از بدن، پوست ممکن است دچار خارش شود. شدت خارش پوست نیز به میزان آسیب کبدی بستگی دارد و ممکن است در مواردی کم یا زیاد شود.

افرادی که در نتیجه نارسایی کبد خارش بدن را تجربه می‌کنند، ممکن است این عارضه را در دوران پیش از قاعدگی و شب‌ها به شدت تجربه کنند.

درماتوپاتولوژیست یا دکتر آسیب شناس پوست، متخصص در زمینه سلامت پوست، مو و ناخن است. این تخصصی قادر است با تجزیه و تحلیل نمونه‌های بافتی، سلولی و مایعات بدن، علت بروز بیماری‌های پوستی را تشخیص دهد.

بیماری کلیوی

خارش شدید در سراسر بدن معمولاً در افراد مبتلا به بیماری کلیوی یا نارسایی مزمن کلیه ناشی از آسیب به عملکرد نرمال این عضوها رخ می‌دهد. تحقیقات نشان داده‌اند که 42 درصد از بیماران مبتلا به دیالیز دچار خارش متوسط تا شدید کلیوی بوده‌اند. درحالی که علت دقیق این رابطه هنوز مشخص نیست، پزشکان بر این باورند که با افزایش سطح سموم در بدن به دلیل ناتوانی کلیه‌ها در حذف مواد زائد از جریان خون، خارش در این بیماران ایجاد می‌شود.

بیماری‌های کلیه می‌توانند منجر به اختلال در ترشح و ایجاد سموم در بدن شوند. زمانی که کلیه‌ها به درستی کار نمی‌کنند، مواد زائد نظیر یوره، کراتینین، و فسفر از جریان خون به خوبی حذف نمی‌شوند و در بدن تجمع می‌یابند. این اختلالات می‌توانند علت خارش پوست در افراد مبتلا به بیماری‌های کلیه باشند.

برای مدیریت این خارش و کنترل علائم آن، لازم است که افراد مبتلا به بیماری کلیوی به نظارت پزشک خود مراجعه کنند. پزشک ممکن است با تشخیص دقیق و تجویز درمان‌های مختلف، به کاهش علائم خارش و بهبود کیفیت زندگی بیمار کمک کند.

آلرژی یکی از علل خارش پوست بدن

گروهی از افراد با قرار گرفتن در معرض آلرژن‌ها وارد واکنش‌های آلرژیک و التهاب می‌شوند. این واکنش‌ها ممکن است با علائمی همچون خارش پوست بدن، قرمزی یا راش‌های ریز پوستی، سرفه و عطسه همراه باشند. عوامل گوناگونی می‌توانند باعث بروز واکنش‌های آلرژیک شوند؛ به عنوان مثال، موی حیوانات، گرده گل و گیاه، یا حتی مصرف برخی از ادویه‌ها ممکن است باعث خارش پوست در مناطق مختلف از بدن، از جمله شکم و صورت شود.

برخی از خانم‌ها ممکن است به دلیل تماس پوست با گردنبندهای حاوی نیکل، دچار خارش در منطقه گلو و گردن شوند. این نشانه‌ها به وجود آلرژی نیکل اشاره دارند. افراد مبتلا به این حساسیت باید از استفاده از زیورآلات حاوی نیکل خودداری کنند و در صورت بروز راش پوستی، برای درمان خارش از کرم و پماد استفاده نمایند.

خارش پوست به دلیل اگزما

اگزما یکی از علت‌های شایع خارش بدن و صورت در کودکان است. این عارضه ناشی از ضعف بافت محافظ پوست می‌باشد. بنابراین، در صورت عدم شروع به درمان خارش پوست در افراد مبتلا به اگزما، احتمال بروز عفونت یا التهاب افزایش می‌یابد.

علت‌های روانی خارش پوست بدن

علاوه بر عوامل فیزیکی و محیطی که ممکن است باعث بروز خارش بدن شوند، اختلالات روانی نیز می‌توانند این عارضه را ایجاد کنند. برخی افراد مبتلا به اضطراب، افسردگی یا اختلال وسواس به شدت دچار خارش پوست می‌شوند. بنابراین، برای درمان خارش پوست در این افراد، اهمیت دارد که ابتدا اختلالات روانی را شناسایی و درمان نمود.

خارش پوست بعد از لیزر

یکی از عوارض شایعی که بعد از رفع موهای زائد برای اغلب افراد ایجاد می‌شود، خارش پوست است. حتی کسانی که با لیزر اقدام به رفع موهای زائد می‌کنند ممکن است دچار خارش پوست شوند و این مسئله آن‌ها را نگران کند. اما واقعیت این است که خارش بعد از لیزر یک اثر طبیعی است و جای نگرانی ندارد.

این عارضه معمولاً ۲۴ ساعت بعد از لیزر از بین می‌رود، اما برای کاهش شدت خارش پوست می‌توان از کمپرس سرد روی محل استفاده کرد.

خارش پوست ناشی از گزش حشرات

خارش پوست ناشی از گزش حشرات یکی دیگر از علت‌های خارش پوست در نواحی مختلف بدن، گزش حشرات است. معمولاً بعد از نیش حشرات، فرد متوجه بروز بثورات پوستی، تورم، قرمزی و خارش شدید می‌شود. حتی در برخی مواقع با گزش پشه یا عنکبوت، همان لحظه نیش حشره احساس می‌شود.

شپش هم یکی دیگر از حشرات است که می‌تواند موجب ایجاد خارش در پوست سر یا موهای ناحیه‌ی تناسلی شود.

درمان خارش پوست بدن

برای کنترل و درمان خارش پوست، اقدامات مختلفی وجود دارد که باید با توجه به علت اصلی این عارضه انتخاب شوند. درمان‌های دارویی و درمان‌های خانگی به عنوان روش‌های کمکی برای کاهش خارش پوست مورد استفاده قرار می‌گیرند.

درمان دارویی خارش پوست:

1. کرم‌ها و پمادهای ضدخارش: استفاده از کرم‌ها و پمادهای حاوی آنتی‌هیستامین، کلسینورین، یا کورتیکواستروئیدها می‌تواند علائم خارش و قرمزی را کاهش دهد.
2. داروهای خوراکی: مصرف داروهای آنتی‌هیستامین خوراکی مانند کلاریتین، زیرتک و بنادریل نیز به کاهش خارش و علائم مرتبط کمک می‌کند.

درمان خانگی خارش پوست:

1. مرطوب‌سازی پوست: استفاده از کرم‌ها و مرطوب‌کننده‌ها به ویژه برای پوست خشک می‌تواند از خشکی پوست جلوگیری کرده و خارش را کاهش دهد.
2. شستشو با شامپوی غیر معطر: استفاده از شامپوها و محصولات ملایم بدون عطر به منظور شستشوی پوست، به خاطر خارش کمک می‌کند.
3. استفاده از روغن‌های گیاهی: روغن‌های گیاهی نظیر روغن نارگیل، بادام و روغن زیتون می‌توانند به ترطیب پوست و جلوگیری از خشکی و خارش کمک کنند.

تغذیه در درمان خارش پوست:

1. محدود کردن مصرف غذاهای محرک: افراد مبتلا به خارش پوست بدن باید از مصرف غذاهای محرک و دارای افزودنی‌ها و ادویه‌های تند خودداری کنند.
2. جایگزینی میوه‌های مناسب: تغییرات در رژیم غذایی، نظیر حذف توت فرنگی، موز، کیوی و استفاده از سیب و گلابی می‌تواند تأثیر مثبتی بر کاهش خارش داشته باشد.

همیشه مشورت با پزشک تخصصی برای تشخیص دقیق و تجویز درمان مناسب بسیار حائز اهمیت است.