قارچ پوستی یک مشکل پوستی است که ممکن است در افرادی رخ دهد که با عوامل زیادی از جمله میکروبها، قارچها یا ویروسها در تماس قرار گرفته باشند. در این مقاله قصد داریم درباره انواع قارچ پوستی صحبت کنیم.
انواع قارچ پوستی چیست؟
قارچهای پوستی متنوعی وجود دارند که میتوانند در نقاط مختلف بدن ایجاد شوند. هر نوع قارچ پوستی ممکن است علایم و عوارض خاصی داشته باشد و به تناسب محل ایجاد، متفاوت باشد. در زیر به برخی از انواع قارچ پوستی اشاره میشود:
1.قارچ پا (پیشابی – Athlete’s Foot)
قارچ پا، به طور پزشکی با نام پیشابی (Athlete’s Foot) شناخته میشود و یکی از انواع قارچ پوستی در ناحیه پاها است. این نوع قارچ پوستی به ویژه در نیمکره جنوبی و مناطق گرم و مرطوب یا در مکانهایی که دسترسی به آب و مرطوبی زیادی وجود دارد، شایعتر است.
علائم و عوارض عفونت قارچ پا شامل موارد زیر میشوند:
- خارش: یکی از علائم اصلی عفونت قارچ پا، خارش شدید در ناحیه پاهاست. این خارش ممکن است بسیار اذیتکننده باشد و باعث ایجاد عدم راحتی در طی روز و شب شود.
- قرمزی: پوست ناحیه پاها معمولاً قرمز و التهابی به نظر میرسد.
- ترکهای پوستی: در اطراف انگشتان پا و دیگر مناطق ممکن است ترکهای پوستی شکل بگیرد که معمولاً موقعیتی سرطانی دارند.
- ترشحات بوی بد: افراد مبتلا به عفونت قارچ پا ممکن است ترشحات بوی نامطبوعی از پوست پا داشته باشند.
- پوست خشک و تره: عفونت ممکن است باعث خشکی و تره شدن پوست ناحیه پاها شود.
عفونت قارچ پا معمولاً به وسیله قارچهایی مانند Trichophyton و Epidermophyton ایجاد میشود و از طریق تماس مستقیم با سطوح آلوده، مانند انجمادههای عمومی، پوشاک، حولهها یا شنل دیگر افراد منتقل میشود.
برای درمان عفونت قارچ پا، معمولاً از کرمها یا ژلهای ضد قارچ، شامپوها و در موارد شدیدتر داروهای داخلی به منظور کاهش تجمع قارچها و درمان علائم استفاده میشود. همچنین، به عنوان تدابیر پیشگیرانه میتوان به نکات زیر توجه داشت:
- حفظ خشکی پاها و تازگی آنها.
- استفاده از کفشهای تنفسی و جدید.
- جلوگیری از استفاده از انجمادهها و پوشاک مشترک با دیگران.
- استفاده از پاپوش یا شلوار کوتاه در مکانهای عمومی مرطوب مانند استخرها و سوناها.
در صورت مشاهده علائم عفونت قارچ پا، بهتر است به پزشک یا متخصص پوست مراجعه کنید تا تشخیص دقیق انجام شود و درمان مناسب تجویز گردد.
2.قارچ تخمک (Ringworm)
قارچ تخمک (به انگلیسی: Ringworm) یکی از انواع قارچ پوستی است که علائمی مانند حلقههای خارشآور با قرمزی و ترکهای مرکزی سالم در پوست ایجاد میکند. این عفونت قارچی با واژه “قارچ تخمک” شناخته میشود اما در واقعیت با قارچ تخمک (یا تخمقارچ) مرتبط نیست و از جمله انواع عفونتهای قارچی پوستی است که به وسیله قارچهای دیگر ایجاد میشود.
علائم و ویژگیهای عفونت قارچ تخمک عبارتند از:
- حلقههای خارشآور: حلقههای خارشآور با قرمزی در پوست ظاهر میشوند و اغلب دارای مرکزی سالم هستند. این حلقهها به عنوان “حلقههای تخمک” شناخته میشوند.
- خارش: عفونت قارچ تخمک باعث خارش شدید در ناحیههای تحت تأثیر میشود. خارش معمولاً بسیار اذیتکننده است.
- پوست قرمز و التهابی: پوست دور حلقههای تخمک قرمز و التهابی به نظر میرسد.
- ترکهای مرکزی سالم: در مرکز حلقهها، پوست معمولاً سالم است و این ترکها به شکل دایرهای یا بیضوی ظاهر میشوند.
- ترشحات ناپسند: ممکن است ترشحات بوی بدی از ناحیه مبتلا به عفونت قارچ تخمک خارج شود.
عفونت قارچ تخمک اغلب به وسیله قارچهای دستههای Microsporum، Trichophyton و Epidermophyton ایجاد میشود. انتقال این عفونت معمولاً از تماس مستقیم با سطوح آلوده مانند حیوانات خانگی، اشیاء شخصی، ورزشگاهها، حمامهای عمومی و حتی از فرد به فرد انجام میشود.
برای درمان عفونت قارچ تخمک، معمولاً از کرمها، ژلها، شامپوها و در موارد شدیدتر از داروهای داخلی به منظور کاهش تجمع قارچها و درمان علائم استفاده میشود. همچنین، تدابیر پیشگیرانه میتواند شامل حفظ خشکی و تمیزی پوست، جلوگیری از تماس مستقیم با سطوح آلوده و استفاده از مواد شخصی مشترک با دیگران باشد. در صورت مشاهده علائم عفونت قارچ تخمک، بهتر است به پزشک یا متخصص پوست مراجعه کرده و راهنمایی و درمان مناسب را از او دریافت کنید.
3.قارچ ناخن (Nail Fungus)
قارچ ناخن، یکی از انواع قارچ پوستی است که به طور علایمی و علائمی خاصی در ناخنها ایجاد میشود. این عفونت به نام “قارچ ناخن” شناخته میشود، اما در علم پزشکی به عنوان “Onychomycosis” نیز شناخته میشود. قارچهایی از دستههای مختلف، از جمله Trichophyton و Candida، ممکن است عامل ایجاد این نوع عفونت باشند.
علائم و ویژگیهای عفونت قارچ ناخن عبارتند از:
- تغییر در ظاهر ناخن: ناخنهای مبتلا به قارچ ممکن است ضخیم شوند و شکل و طرح آنها تغییر کند. در برخی موارد، ناخنها ممکن است زرد یا قهوهای تا سیاه تیره شوند.
- تغییر در ساختار ناخن: ناخنهای مبتلا به قارچ معمولاً خمیری، غیرمعمول، یا خشک میشوند و ممکن است خمیریتر یا پارگی داشته باشند.
- ترکها و تغییرات در سطح ناخن: ترکها و تغییرات سطحی ناخن ممکن است در اثر عفونت قارچ ناخن ایجاد شود.
- خشکی و شکستگیها: ناخنهای مبتلا به قارچ ممکن است خشک و شکننده شوند و باعث خوردن یا ترک خوردن آنها شود.
- خارش: در برخی موارد، خارش در ناحیه ناخن مبتلا به عفونت قارچی ایجاد میشود.
عفونت قارچ ناخن معمولاً به وسیله تماس مستقیم با ناخنهای آلوده یا سطوح آلوده مثل حمامهای عمومی، انجمادها، سواریهای عمومی و کفشهای مشترک منتقل میشود.
برای درمان عفونت قارچ ناخن، معمولاً از داروهای ضد قارچ خوراکی به مدت طولانی (معمولاً ماهها) و در برخی موارد از کرمها و ژلهای ضد قارچ بر روی ناخن استفاده میشود. در موارد شدیدتر یا اگر درمان معمولی موثر نباشد، ممکن است نیاز به روشهای درمانی دیگر مانند لیزر یا جراحی داشته باشید.
در هر صورت، در صورت مشاهده علائم عفونت قارچ ناخن، بهتر است به پزشک یا متخصص پوست مراجعه کرده و درمان مناسب را از او دریافت کنید، زیرا این عفونت به مرور زمان بدتر میشود و به تعویق انداختن درمان ممکن است باعث تغییرات دائمی در ناخنها شود.
4.قارچ بدن (Tinea Corporis)
قارچ بدن یا به طور علمی Tinea Corporis نیز یکی از انواع قارچ پوستی است که به عنوان عفونت حلقههایی خارشآور (Ringworm) شناخته میشود، اما در واقعیت با قارچ تخمک (یا تخمقارچ) مرتبط نیست و یک نوع عفونت قارچی پوستی است. این عفونت ممکن است در ناحیههای مختلف بدن ایجاد شود و به عنوان “حلقههای خارشآور” با قرمزی و پوست پس از حلقه به حالت طبیعی بازگشت دهنده شناخته میشود.
علائم و ویژگیهای عفونت قارچ بدن عبارتند از:
- حلقههای خارشآور با قرمزی: حلقههایی با خارش و قرمزی در پوست ظاهر میشوند. این حلقهها ممکن است در مراحل مختلف ایجاد شوند و شکل متنوعی داشته باشند.
- پوست پس از حلقه به حالت طبیعی بازگشته: در مرکز حلقهها، پوست به حالت طبیعی بازگشت دهنده است و این ترکها به شکل دایرهای یا بیضوی ظاهر میشوند.
- خارش: عفونت قارچ بدن باعث خارش شدید در ناحیه مبتلا به عفونت میشود. این خارش ممکن است بسیار اذیتکننده باشد.
- قرمزی و التهاب پوست: پوست اطراف حلقهها معمولاً قرمز و التهابی به نظر میرسد.
- ترشحات بوی بد: افراد مبتلا به عفونت قارچ بدن ممکن است ترشحات بوی نامطبوعی از پوست داشته باشند.
عفونت قارچ بدن معمولاً به وسیله تماس مستقیم با سطوح آلوده، پوشاک مشترک، انجمادها و حمامهای عمومی منتقل میشود. همچنین، ممکن است از طریق تماس با حیوانات خانگی نیز منتقل شود.
برای درمان عفونت قارچ بدن، معمولاً از کرمها، ژلها، شامپوها و در موارد شدیدتر از داروهای داخلی به منظور کاهش تجمع قارچها و درمان علائم استفاده میشود. همچنین، تدابیر پیشگیرانه میتواند شامل حفظ خشکی و تمیزی پوست، جلوگیری از تماس مستقیم با سطوح آلوده و استفاده از مواد شخصی مشترک با دیگران باشد.
در صورت مشاهده علائم عفونت قارچ بدن، بهتر است به پزشک یا متخصص پوست مراجعه کرده و درمان مناسب را از او دریافت کنید، زیرا عدم درمان ممکن است باعث انتقال عفونت به مناطق دیگر از بدن یا به دیگر افراد شود.
5.قارچ سر (Tinea Capitis)
قارچ سر یکی از انواع قارچ پوستی است که به موهای سر و پوست سر آسیب میزند. در واقعیت، عفونت قارچ سر به عنوان “Tinea Capitis” یا “Ringworm of the Scalp” شناخته میشود و علائم و عوارض خاصی را در موهای سر و پوست سر ایجاد میکند.
علائم و ویژگیهای عفونت قارچ سر عبارتند از:
- تغییر در ظاهر موها: موهای سر ممکن است تغییر شکل کنند و خمیریتر، خشکتر یا شکنندهتر شوند. در برخی موارد، ممکن است موها به شکل خرابهایی شکل بگیرند.
- ترکها و تغییرات در موها: موهای سر معمولاً ترکها و تغییرات سطحی مانند پفها و ترشحات سفید رنگ داشته باشند.
- قرمزی و التهاب پوست سر: پوست سر ممکن است قرمز و التهابی به نظر برسد.
- خارش: عفونت قارچ سر باعث خارش شدید در پوست سر میشود که ممکن است بسیار اذیتکننده باشد.
- ترشحات بوی بد: در برخی موارد، ترشحات بوی بدی از پوست سر ممکن است به وجود بیاید.
عفونت قارچ سر معمولاً در کودکان شایعتر است، اما ممکن است در افراد بزرگتر نیز رخ دهد. انتقال این نوع عفونت از طریق تماس مستقیم با ناحیه مبتلا به عفونت، اشیاء شخصی مشترک مثل مبلمان، کلاهها، حولهها و حتی حیوانات خانگی انجام میشود.
برای درمان عفونت قارچ سر، معمولاً از داروهای ضد قارچ خوراکی به مدت معینی استفاده میشود. همچنین، ممکن است از شامپوها و کرمهای ضد قارچ بر روی پوست سر نیز استفاده شود. در برخی موارد شدیدتر، نیاز به مداخله متخصص پوستی و معالجه بیشتری دارید.
در صورت مشاهده علائم عفونت قارچ سر در خود یا کودکانتان، بهتر است به پزشک یا متخصص پوست مراجعه کنید تا تشخیص دقیق انجام شود و درمان مناسب تجویز گردد، زیرا عدم درمان ممکن است باعث انتقال عفونت به مناطق دیگر از سر یا به دیگر افراد شود.
6.قارچ دهان (Oral Thrush)
قارچ دهان یکی از انواع قارچ پوستی در داخل دهان و درون دهان است که به عنوان “آفت دهانی” یا “عفونت حلقهای دهان” (Oral Thrush) نیز شناخته میشود. این عفونت به ویژه در زبان، لثهها، داخل گلویی، و سایر بخشهای دهان ایجاد میشود و علائم خاصی را در دهان و زمان بلعی ایجاد میکند.
علائم و ویژگیهای قارچ دهان عبارتند از:
- روکش سفید رنگ: یک لایه سفید و پوشاننده روی زبان، لثهها، داخل گلویی و سایر بخشهای دهان ایجاد میشود. این روکش ممکن است به صورت پوششی یا با قلههای سفید شکل بگیرد.
- خارش و سوزش: عفونت قارچ دهان باعث خارش و سوزش در دهان میشود که ممکن است باعث عدم راحتی باشد.
- ترشحات ناپسند: ممکن است ترشحات ناپسندی از دهان خارج شود.
- درد و خونریزی: در موارد شدیدتر، ممکن است درد و خونریزی از دهان رخ دهد.
عامل ایجاد کننده قارچ دهان معمولاً قارچ Candida albicans است. این قارچ به طور طبیعی در دهان و دستگاه گوارشی انسانها وجود دارد، اما در شرایط خاصی میتواند به صورت بیش از حد رشد کند و عفونت را ایجاد کند. این شرایط شامل ضعف سیستم ایمنی، مصرف طولانی مدت داروهای ضد حیوانات میکروبی، دیابت، حاملگی و سن بالا میشوند.
برای درمان قارچ دهان، معمولاً از داروهای ضد قارچ دهانی مانند نیستاتین یا کلوتریمازول به شکل خوراکی یا محلی استفاده میشود. همچنین، حفظ دهان تمیز و اجتناب از مواد غذایی شیرین و قندی میتواند به تسریع فرآیند بهبود کمک کند. در موارد شدیدتر یا اگر عفونت به افراد با سیستم ایمنی ضعیف تراکنش پیدا کند، ممکن است نیاز به درمان مکمل باشد.
در هر صورت، اگر علائم قارچ دهان را تجربه میکنید، بهتر است به پزشک یا دندانپزشک مراجعه کرده و درمان مناسب را از او دریافت کنید تا از تشخیص و درمان صحیح برخوردار شوید.
7.قارچ تناسلی (Genital Yeast Infection)
قارچ تناسلی (به انگلیسی: Genital Fungus) یکی از انواع قارچ پوستی است که به عنوان “عفونت قارچ تناسلی” شناخته میشود. این نوع عفونت عمدتا در مناطق تناسلی انسانها ایجاد میشود و میتواند به مواردی مانند التهاب و خارش مناطق تناسلی منجر شود. این عفونتها ممکن است در مردان و زنان رخ دهد.
علائم و ویژگیهای عفونت قارچ تناسلی عبارتند از:
- خارش و تحریک: یکی از علائم اصلی عفونت قارچ تناسلی، حس خارش و تحریک در مناطق تناسلی میباشد. این خارش ممکن است بسیار اذیتکننده باشد.
- قرمزی و التهاب: مناطق تناسلی معمولاً قرمز و پر از التهاب به نظر میآیند.
- ترشحات غیرعادی: در عفونتهای قارچی تناسلی، ممکن است ترشحات غیرعادی مانند ترشحات سفید یا کرمرنگ از مناطق تناسلی دیده شود.
- آلت تناسلی دردناک: در برخی موارد، آلت تناسلی میتواند دردناک باشد.
- بثورات: در موارد شدیدتر عفونت، بثورات و تغییرات در پوست مناطق تناسلی نیز ممکن است دیده شود.
عفونتهای قارچ تناسلی ممکن است از طریق تماس جنسی با فرد مبتلا به فرد دیگر منتقل شوند. همچنین، عواملی مانند استفاده از ضد حیوانات میکروبی برای درمان بیدقتی این نوع عفونتها ممکن است باعث افزایش شدت عفونت شوند.
برای درمان عفونتهای قارچ تناسلی، معمولاً از داروهای ضد قارچ محلی یا خوراکی استفاده میشود. انتخاب دارو و مدت زمان درمان بستگی به نوع عفونت و شدت آن دارد. همچنین، بهتر است همسر یا همزن نیز درمان شوند تا انتقال عفونت به یکدیگر جلوگیری شود.
در هر صورت، اگر علائم عفونت قارچ تناسلی را تجربه میکنید، بهتر است به پزشک یا متخصص زنان (در مورد زنان) یا متخصص اورولوژی (در مورد مردان) مراجعه کرده و درمان مناسب را از او دریافت کنید. اهمیت درمان به موقع این نوع عفونتها از نظر سلامت جنسی بسیار مهم است.
سخن پایانی
انواع قارچ پوستی ممکن است به سرعت پخش شوند و برای درمان این نوع عفونتها معمولاً از کرمها، ژلها، شامپوها و در موارد شدیدتر از داروهای داخلی تجویز میشود. در مواقعی که عفونت به ناخنها یا موهای سر گسترش یافته باشد، ممکن است نیاز به مداخله درمانی متخصص پوستی داشته باشید. همچنین، بهتر است در صورت مشاهده علائم انواع قارچ پوستی، به پزشک یا متخصص پوست مراجعه کنید تا تشخیص دقیق انجام شود و درمان مناسب تجویز گردد.